کد مطلب:20977 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

براي تقويت عزم كه مورد نياز براي ايجاد يك كار و حركت اخلاقي و نظام مند مؤثر باشد چه كارهايي را بايد انجام داد و چه اموري را نبايد انجام داد؟

در مقدمه پاسخ، بايد ديد مراد سئوال كننده محترم، عزم به معناي اصطلاحي است يا آن را به معناي اراده بكار برده اند، از اينرو بيان اختلاف عزم و اراده خالي از فائده نيست. تفاوت ميان اراده و عزم در اين است كه اراده مطلق است و في حد نفسه موضوعش را مشخص نمي كند و مي تواند هم در مقاصد الهي و هم در مقاصد غيرالهي بكار برده شود. اما عزم موضوع و هدفش در امور خير است. كريمه فاذا عزمت فتوكل علي الله1 و آيات ديگر2 از اين قبيل شاهدي در صحت اين بيان است. اما معناي اصطلاحي عزم بنا گذاشتن بر انجام واجبات و ترك محرمات الهي است.

در بيان عوامل تقويت كننده و سست كننده عزم بايد گفت كه زير پا گذاشتن قوانين الهي و ترك واجبات و ارتكاب گناهان نه تنها عزم را از ميان مي برد بلكه وجود پليديها و زشتي هاي ناشي از گناهان مانع تقويت عزم مي شوند. از اين رو انسان بايد به قدر توانش با هواي نفس به مبارزه و مخالفت برخيزد. معامله به ضد كردن و مقاومت در برابر اميال نفساني به تدريج باعث ضعيف گشتن و در بند شدن شهوات لجام گسيخته شده، باعث تقويت عزم مي شود از عوامل مهم ديگر اينكه توفيق و موفقيت در اين امر را از خدا بخواهد كه اين توسل به خدا، انس و ارتباطي بيشتر با محبوب عالميان براي او ايجاد مي نمايد. كه اساس همه ترقيات محسوب مي شود از اين رو سزاوار است اين دعا را با تكرار بر صحيفه جان خويش حك نمايد.اللهم اني اسئلك فيه ما يرضيك و اعوذ بك مما يؤذيك و اسئلك التوفيق فيه لأن اطيعك و لااعصيك3 خداوندا از تو مي طلبم آنچه را كه موجب رضاي توست و به تو پناه مي برم از آنچه موجب خشم توست و از تو توفيق اطاعت و ترك معصيت را خواستارم.

در خاتمه پاسخ، شايسته ديديم بيان شيواي حضرت امامره در مبحث جهاد با نفس را پيرامون عزم، زينت بخش و مؤيد سخن خود قرار دهيم.

عزم عبارتست از تصميم بر ترك معاصي و انجام واجبات و جبران آنچه كه از او فوت شده در ايام حيات.



و بالاخره عزم بر اينكه ظاهر و صورت خود را انسان عقلي و شرعي نمايد ... و انسان شرعي عبارت از آنست كه موافق مطلوبات شرعي در رفتار نمايد و ظاهرش ظاهر رسول اكرم( باشد و تأسي به آن بزرگوار بكند ... و تا انسان متأدب به آداب شريعت حقه نشود هيچ يك از اخلاق حسنه از براي او به حقيقت پيدا نشود ... و پس از انكشاف حقيقت و بروز انوار معارف در قلب نيز متأدب به آداب ظاهري خواهد بود ... خداي ناخواسته اگر بي عزم از اين دنيا هجرت كني، انسان صوري بيمغزي هستي كه بصورت انسان محشور نشوي. جرأت بر معاصي، انسان را بتدريج بي عزم مي كند، پس اي برادر از معاصي احتراز كن و در خلوات از خدا بخواه كه تو را در اين مقصد همراهي كند و رسول اكرم( و اهلبيت او را شفيع قرار ده تا خداوند از لغزشگاههايي كه در پيش داري از تو دستگيري نمايد.4



ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

(1) سوره آل عمران، آيه 159(از آنچه خود تصميم گرفتي با توكل به خدا انجام ده)

(2) سوره محمد،آيه 21،طاعه و قول معروف فاذا عزم الأمر

آل عمران،آيه 186 و ان تصبرو و تتقوا فان ذلك من عزم الأمور

شورا،آيه 43، ولمن صبر و غفر ان ذلك لمن عزم الأمور

(3) مفاتيح الجنان،دعاي روز 24 ماه مبارك رمضان

اربعين حديث،صفحات 7و8